9 april 2020
Persoonlijk energiemanagement in coronatijd: je brein de baas (#2) – door TopState
Energie-expert Chantalle Weemaes neemt je in deze serie artikelen mee naar de processen die schuilgaan achter jouw energie. Want zeg nou zelf: als je goed in je flow zit, dan voel je je beter, ben je gelukkiger en veerkrachtiger. Ook bevordert een goed energieniveau je gezondheid. Daarom is het hebben van grip op je energie bepalend voor jouw prestaties, het succes van jouw bedrijf en dat kunnen we goed gebruiken in deze bijzondere coronatijd. Deze week: Je brein de baas.
Dat medewerkers op verschillende manieren omgaan met de situatie omtrent corona is inmiddels wel duidelijk geworden. De context waarin iemand zich bevindt is hierop van groot belang, en dat geldt ook voor ons onbewuste brein.
Als voorbeeld neem ik je mee naar twee zusjes in mijn directe omgeving die bij dezelfde werkgever hetzelfde beroep uitoefenen. Beide zussen zitten thuis en kunnen hun werk niet vanuit huis doen. Ze zijn gebombardeerd tot fulltime moeder en juf van hun kroost. Tot zover lijkt de situatie van de zussen erg op elkaar. Toch is er een groot verschil.
De jongste van de twee checkt elke vijf minuten haar mobiel en slaat geen nieuwsbericht op televisie over. Tussendoor ontsmet ze het huis, wast ze voortdurend haar handen en vraagt ze haar kinderen regelmatig hetzelfde te doen. Om het virus buiten de deur te houden, doet ze zelf geen boodschappen meer en haar kinderen mogen niet naar buiten om te spelen. Helaas slaapt ze slecht en piekert ze veel over wat er allemaal zou kunnen gebeuren.
De oudste geniet van deze tijd. Ook zij is nu fulltime moeder en juf, maar na ‘schooltijd’ zoekt ze met de kinderen even een speeltuintje op voor ontspanning. Op de terugweg doen ze een boodschapje en wassen ze bij thuiskomst hun handen. Ze bakken koekjes, kijken een film en ze kookt wat uitgebreider dan normaal. Het is een gezellige boel bij haar thuis.
De filters in je brein
Herken jij deze twee reacties, bij jezelf of bij mensen in je omgeving? Bij deze zussen is de context hetzelfde, maar hun brein laat ze heel anders op de situatie reageren. De zussen hebben een verschillend filterpakket in hun brein ontwikkeld, waardoor ze ook anders reageren.
Ons brein ontvangt iedere seconde zo’n twee miljoen prikkels. Dat zijn er veel te veel om te kunnen verwerken en daarom gaat ons brein een persoonlijk filterpakket aanleggen. Hiermee worden alleen de prikkels doorgelaten naar het bewuste brein die voor jou van belang zijn.
Een voorbeeld hiervan dat we allemaal kennen is dat als je op zoek bent naar iets nieuws, bijvoorbeeld een nieuwe auto, het lijkt alsof bijna iedereen op dat moment in zo’n auto rijdt. Je hebt een filter in je brein aangemaakt wat gefocust is op die ene auto en iedere match wordt keurig aan je doorgegeven. Op dezelfde manier kun je ook een filter ontwikkelen omtrent gezond blijven en op manieren om niet ziek te worden. Ook dan gaat je brein alles filteren wat hiermee te maken heeft. Je ziet de hele dag gevaren waardoor je ziek zou kunnen worden en oplossingen om dat te voorkomen. Dit alles wordt vanuit het onderbewuste brein voor jou gefaciliteerd.
Een duur brein
Het grootste gedeelte van deze filters wordt voor je tiende verjaardag aangelegd als gevolg van je eigen ervaringen, indrukwekkende verhalen en het gedrag van personen die een voorbeeldfunctie voor je hebben gehad. Worden deze filters geprikkeld, dan geeft je brein een actieprikkel af aan je biochemie om jouw lichaam voor te bereiden op een bijbehorende actie. Je krijgt hiermee voldoende spierspanning, hartslag, focus en energie om te kunnen handelen. Er start een driehoekje op om te kunnen reageren op deze breinprikkels.
De mate waarin je filter staat ingesteld, bepaalt hoe fors jouw driehoekje -je prikkelrespons- is. Heb je een filter dat scherp ingesteld staat op honden zijn onbetrouwbaar en gevaarlijk dan wordt er een forse actieprikkel aangemaakt en schiet bijvoorbeeld je hartslag direct omhoog als jij een hond ziet. Op dat moment wordt er ook veel energie vrijgemaakt om alert te kunnen reageren. Dit noemen wij een duur programma, een programma dat je veel fysieke stroom kost. Soms heel zinvol, maar soms ook niet (meer). Want stel dat je een hond op de televisie ziet of buiten jouw bereik, dan maakt je brein hierbij geen onderscheid en maak je hoe dan ook veel energie aan.
Verschil in energieverbruik
Als we teruggaan naar de twee zusjes dan kun je zien dat bij het jongste zusje de filter ‘ziek worden’ (een onzekerheidsfilter) veel scherper staat ingesteld dan bij haar oudere zus. De jongste reageert daarom anders en verbruikt veel meer energie. Ze ervaart deze coronatijd als zeer onaangenaam, druk in haar hoofd en vermoeiend. De oudste zus vult onder dezelfde omstandigheden haar energie verder aan en geniet van de ruimte die het haar nu tijdelijk biedt. Daarbij snapt de oudste de manier van reageren van haar jongere zus niet, en andersom. De waarheid zit namelijk altijd in jouw filters: het is de manier waarop je naar de wereld kijkt, je mening vormt en waar je energie onbewust op ingezet wordt. Filters die onnodig scherp staan ingesteld, kunnen je in het dagelijks leven te veel energie kosten zonder dat je je daar altijd bewust van bent. Het goede nieuws is dat filters altijd aanpasbaar zijn. Onze plasticiteit is gelukkig, bij een juiste aanpak, buitengewoon groot.
Ego defence
Nu ben je als mens altijd geneigd je eigen ideeën te versterken. Ons brein wil zijn eigen gelijk graag bevestigd zien. We filteren juist die informatie en we zoeken naar die feiten die aansluiten op wat we al weten en die we als waar beschouwen. Zo versterken we onbewust onze filters en daarmee onze bestaande overtuigingen. Een ‘waarheid’ zoals niemand is te vertrouwen, wordt zo steeds meer waar en kost ons onnodig veel energie. Ego defence is het onderliggende mechanisme. Om je ideeën niet te hoeven bijstellen en daarmee je identiteit niet in twijfel te hoeven trekken, wijzen we bewust en onbewust ideeën van anderen af. Daarbij komt ook nog dat je je eigen waarheid goed onthoudt en de niet bij jou passende informatie vergeet. Dit versterkt onze onderlinge verschillen, want we doen dit allemaal, het is de natuurlijke werking van ons brein.
Ga eens op zoek naar informatie die jouw mening ontkracht in plaats van versterkt en kijk eens of daar misschien wel iets nuttigs in zit. Op deze manier kun je nieuwe filters ontwikkelen en stoppen met dure filters verder te versterken. Dit bevordert een brede ontwikkeling en kan je veel energie besparen.
In mijn volgende artikel, dat op donderdag 16 april wordt geplaatst, neem ik je mee naar jouw focus en laat ik je zien hoe je deze kunt optimaliseren in tijden van veel afleiding. Wil je meer weten over energiemanagement, kijk dan hier naar het eerder geplaatste artikel of kijk op de website van TopState.
Online training
Wil je weten hoe jij jouw medewerkers vitaal en betrokken houdt in deze coronatijd? Op 16 april organiseert TopState een online live HR BoostCamp training van 9.00 tot 11.30 uur. Meld je hier kosteloos aan en ervaar zelf wat energiemanagement in deze periode voor jouw organisatie kan betekenen.