Weet u dat 2026 een kantelpunt kan zijn voor samenwerkingen met zzp ers? In dit artikel leggen we helder uit welke juridische verschuivingen op komst zijn en waarom Brabantse ondernemers daar extra alert op moeten zijn. We geven praktische voorbeelden, laten zien welke contractvormen onder een vergrootglas liggen en bieden een directe checklist om risico s te beperken.
wat verandert juridisch en waarom dat telt
De wetgeving rond schijnzelfstandigheid is de afgelopen jaren aangescherpt om misbruik tegen te gaan. Kern van de verandering is dat de criteria voor werkelijk ondernemerschap scherper worden beoordeeld, met meer aandacht voor de feitelijke werksituatie in plaats van alleen wat op papier staat.
Voor ondernemers betekent dit dat goed bedoelde contracten minder bescherming bieden als de praktijk anders blijkt. Vanaf 2026 verwachten toezichthouders en rechtbanken een strengere weging van signalen zoals gezag, integratie in de organisatie en economische afhankelijkheid.
hoe de Belastingdienst en andere instanties handhaven
De Belastingdienst werkt steeds meer datagedreven en selecteert sectoren en samenwerkingen met hoge risico s voor nader onderzoek. Bij controle kunnen naheffingen voor loonheffingen en premies werknemersverzekeringen volgen, plus eventuele boetes.
Naast financiële correcties kan er ook sprake zijn van aansprakelijkheid richting oud of huidig personeel en van verplichtingen op het gebied van pensioen. Handhaving kan zich richten op individuele gevallen en op ketens binnen een sector.
wanneer loopt een opdrachtgever risico
Een opdrachtgever loopt vooral risico wanneer de feitelijke arbeidsrelatie kenmerken heeft van dienstverband in plaats van van zelfstandigheid. Let op deze signalen:
De opdrachtnemer krijgt inhoudelijke instructies over hoe het werk moet worden gedaan.
Werk is structureel binnen vaste werktijden en op locatie bij de opdrachtgever.
De opdrachtnemer werkt vrijwel uitsluitend voor één opdrachtgever.
Er is geen sprake van ondernemersrisico of eigen investering in materiaal en continuïteit.
De opdrachtnemer kan niet vrij bepalen welke werkzaamheden hij aanneemt.
Als meerdere van deze punten op uw samenwerkingen van toepassing zijn, is nader onderzoek raadzaam.
welke contractvormen liggen onder een vergrootglas
Bepaalde constructies trekken vaker de aandacht van toezichthouders. Voorbeelden die u kritisch moet bekijken:
Standaard opdrachtovereenkomsten zonder bewijs van zelfstandig ondernemerschap.
Overeenkomsten met fictieve zelfstandigheid waarbij facturering en tarieven wel zelfstandig lijken maar de werkpraktijk dat niet is.
Doorplaatsing of schijnconstructies via tussenpersonen die de relatie verdoezelen.
Langdurige ketens van detachering of inhuur zonder duidelijke ondernemerschapselementen.
Een contract alleen is niet genoeg. De uitvoering van de overeenkomst bepaalt of er daadwerkelijk sprake is van zelfstandig ondernemerschap.
wat betekent dit voor bouw, zorg en IT
In bouw is veel fysieke integratie en vaste uren waardoor risico s vaak hoger zijn. In de zorg leiden vaste roosters en het werken binnen een instelling tot verhoogde aandacht. In IT kunnen tijdelijke projecten en zelfstandige tools juist ondernemerskenmerken versterken, maar vaste teams en dagelijkse sturing kunnen het tegenovergestelde betekenen.
Kort gezegd: per sector verschilt de beoordeling, maar in alle sectoren geldt dat de praktijk zwaarder telt dan het papier.
financiële gevolgen waar u rekening mee moet houden
De mogelijke financiële impact is ingrijpend. Denk aan:
Naheffingen voor loonheffingen en werkgeverspremies.
Boetes en rente over terug te betalen bedragen.
Mogelijke kosten voor achterstallige pensioenpremies.
Administratie en juridische kosten bij bezwaar en beroepsprocedures.
Daarnaast is er reputatierisico en het risico op schadeclaims van medewerkers.
praktische aandachtspunten en checklistvragen
Gebruik de volgende vragen om snel te beoordelen of uw samenwerkingen houdbaar zijn:
Heeft de zzp er meerdere opdrachtgevers en toont hij ondernemersrisico?
Kan de opdrachtnemer zelf bepalen hoe, waar en wanneer het werk gebeurt?
Is er sprake van vaste werktijden en directe instructies door uw organisatie?
Zijn afspraken schriftelijk vastgelegd en weerspiegelt de praktijk die afspraken?
Worden facturen gecontroleerd op inhoud en zijn er bewijsstukken van zelfstandig ondernemerschap, zoals investeringen of marketingactiviteiten?
Acties die direct helpen:
Laat lopende contracten controleren door een jurist of fiscalist.
Documenteer werkprocessen en beslisautonomie van opdrachtnemers.
Overweeg alternatieven zoals payrolling of het in dienst nemen van structurele krachten.
Implementeer periodieke controles en een risico registratie per opdrachtgever.
samenvattend en wat u nu kunt doen
De verscherpte beoordeling van schijnzelfstandigheid maakt 2026 relevant voor elke ondernemer die met zzp ers werkt. Controleer uw contracten en de praktijk van samenwerking, documenteer beslisruimte en ondernemersrisico en vraag professioneel advies wanneer meerdere risicofactoren aanwezig zijn. Wilt u zekerheid over uw specifieke situatie, plan dan een korte check met uw fiscalist of arbeidsrechtadvocaat en voorkom verrassingen achteraf.
