Groeien er echt zoveel mkb’ers bij als iedereen zegt? Het nieuwe onderzoek van het CBS voor de Staat van het mkb laat een genuanceerd beeld zien. Tussen 2014 en 2024 groeide vooral het aantal zzp’ers hard, terwijl veel bedrijven in het kleinbedrijf juist krompen in personeel. De meeste bedrijven bleven wel stabiel in grootte.
Binnen het middenbedrijf was er meer doorstroom in aantal werkzame personen dan krimp, wat wijst op extra dynamiek. In het kleinbedrijf daarentegen krompen meer bedrijven dan er groeiden. Van de ruim 39 duizend kleinbedrijven uit 2014 kromp 16 procent en groeide ruim 7 procent, tien jaar later.
De stand van het mkb in één oogopslag
Nederland telde begin 2025 ruim 1,6 miljoen mkb-bedrijven
Dat is bijna 75 procent meer dan begin 2014
Het mkb bestaat nu voor bijna 81 procent uit zzp’ers, in 2014 was dat 70 procent
Vooral sectoren als verhuur en overige zakelijke dienstverlening, vervoer en opslag en horeca droegen bij aan de toename
Wat er achter de groeicijfers schuilgaat
De groei van het totale mkb komt grotendeels door de sterke instroom van zzp’ers. Het aantal bedrijven in de rest van het mkb nam in dezelfde periode met bijna 13 procent toe. Daardoor daalde relatief het aandeel microbedrijven binnen het mkb.
Binnen het middenbedrijf vonden meer bedrijven de weg naar groei in werkzame personen dan naar krimp. Dat patroon is minder zichtbaar bij de kleinbedrijven, waar het saldo negatiever uitvalt.
Verversingsgraad zakt licht
De verversingsgraad laat zien hoeveel vernieuwing er in het bedrijfsleven zit. Die wordt berekend door het totaal aantal oprichtingen en opheffingen te delen door het totaal aantal bedrijven.
Verversingsgraad in 2024: 17,2 procent
In 2023: 17,8 procent
Gemiddelde sinds 2007: 19,7 procent
Voor het mkb zonder zzp’ers: 8,2 procent in 2024, gelijk aan 2023 en onder het gemiddelde van 10,3 procent
Een lagere verversingsgraad kan stabiliteit betekenen, maar óók minder vernieuwing. De meeste beweging zat opnieuw bij zzp’ers.
Sectoren die de toon zetten
De sterkste groei komt uit:
Verhuur en overige zakelijke dienstverlening
Vervoer en opslag
Horeca
Deze sectoren zijn aantrekkelijk voor zelfstandigen, onder meer door lage instapdrempels, flexibele opdrachten en een groeiende vraag naar gespecialiseerde diensten.
Wat betekent dit voor ondernemers en beleid
Voor ondernemers in het kleinbedrijf is het zaak om gericht te investeren in productiviteit, technologie en onderscheidend vermogen. Groei in personeel komt minder vanzelf en vraagt om scherpe keuzes.
Voor beleidsmakers ligt er een dubbele opdracht. Maak doorgroei van klein naar middenbedrijf aantrekkelijker met minder regeldruk, betere toegang tot financiering en ondersteuning bij digitalisering. En borg tegelijk een gezonde dynamiek, zodat vernieuwing niet wegzakt.
Praktische aandachtspunten voor de komende maanden
Meet je productiviteit per medewerker en stel doelen per kwartaal
Automatiseer repetitieve taken, begin klein met betaalbare tools
Versterk je wervingskanaal met talentpools en samenwerkingen in de regio
Kies een omzetmodel dat schaalbaar is, zoals abonnementen of bundels
Monitor je positie in de markt met vaste KPI’s voor churn, marge en leadkwaliteit
De kern blijft hetzelfde. Het mkb groeit vooral door zelfstandigen, terwijl het kleinbedrijf vaker in personeel krimpt en het middenbedrijf relatief dynamisch is. Wie vooruit wil, focust op productiviteit, schaalbare modellen en bewuste doorgroei. Waar zet jij de volgende stap?
