Winnaar Monumentenprijs Halderberge 2022

De Monumentenprijs is bedoeld voor de eigenaar van een pand of object die, of een initiatief dat, zich heeft onderscheiden op monumentaal gebied. Dit kan zijn doordat er is gezorgd voor een zorgvuldige restauratie, een geslaagde herbestemming of dat er sprake is van bijzondere verdiensten over een langere periode op het gebied van het gebouwde cultureel erfgoed. De toekenning en beoordeling gebeurt door de gemeentelijke monumentencommissie.

De monumentencommissie motiveert haar keuze: “De gemeente Halderberge heeft grote waardering voor de herbestemming van de voormalige Mariaschool tot appartementen. De Mariaschool is het vroegere externaat van de Congregatie van de Broeders van Saint Louis die hier lesgaven. Velen gingen hier naar school en koesteren nog altijd bijzondere herinneringen aan deze plek. De historie gaat terug tot 1882 als pastoor Hellemons aandringt op de bouw van een lagere school voor de nette jongens van de parochie. De school wordt geen onderdeel van het internaat maar echt een school voor de Oudenbosschenaren, zodat men ter onderscheid de naam externaat gaat hanteren.

Duurzaamheid was bij de bouw al een groot goed en Hellemons stelt voor de bouw stenen beschikbaar van de oude parochiekerk aan de Ste. Bernaertsstraat die juist was afgebroken. Nog geen twintig jaar later is de school te klein, en de broeders wensen een compleet nieuwe gebouwen voor het externaat en de nieuwe Bisschoppelijke Kweekschool.

In 1903 lukte het de broeders om een grote tuin aan te kopen van de weduwe Van der Bom-Van der Reit, die woonde in het huis Markt 28. Deze tuin is voor de broeders de missende schakel om de bouwplannen mogelijk te maken en huisarchitect Broeder Raymundus Bleyenberg ontwerpt een geheel nieuw externaat en de kweekschool. Het gebouw van het externaat noemt men de Reginabouw. Later zou dit gebouw aanmerkelijk vergroot worden door het opbouwen van verdiepingen en in 1920 werd het gehele gebouw voorzien van een zolder en een heel nieuwe gevel aan de kant van Saint Louis.

Deze verbouwing was niet meer naar ontwerp van Bleyenberg, die was in 1918 overleden, maar naar ontwerp van de Roosendaalse architect Bennnaers die in 1919 de nieuwe gebouwen van Saint Louis op Sancta Maria en in 1922 ook de nieuwe voorbouw van Saint Louis aan de Markt zou ontwerpen. De Mariaschool krijgt hierbij zowel binnen als buiten grotendeels de nu nog herkenbare uitstraling.

Vele jaren volgen waarin Oudenbossche jongens hier les krijgen van de broeders. Maar tijden veranderen en er komen ook lekenonderwijzers en door veranderingen in het onderwijs vinden ook meisjes hun weg naar de Mariaschool. Door schaalvergroting en moderniseringen raakt uiteindelijk het gebouw overbodig en verhuist de school naar de Sint Annastraat, waar in de voormalige Franciscusschool van Sint Anna de Basisschool De Schittering wordt geopend.

De Mariaschool blijft leeg achter met een ongewisse toekomst tot de heren Cor Koopmans en Paul Buijs zich melden bij de gemeente Halderberge. Zij maken op basis van de bestaande plattegronden een slim plan voor de herbestemming van de Mariaschool tot woningen. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande structuren blijven de verbouwingswerkzaamheden overzichtelijk en is er weinig afval. Daarnaast blijft op deze manier het gebouw zeer authentiek, zodat de monumentale waarden sterk overeind blijven en een waardevol onderdeel van het historische complex Saint Louis voor de toekomst bewaard blijft. De verbouwing wordt hiermee een succesvol en duurzaam verhaal waarvoor de gemeente Halderberge grote waardering heeft.”