Vier scenario’s over de toekomst van de Nederlandse economie

Het coronavirus heeft in korte tijd om zich heen geslagen over heel de wereld. Ieder land gaat op zijn eigen manier met deze pandemie om, met als belangrijkste doel om het virus zo goed mogelijk te controleren. De maatregelen die hiervoor worden genomen zorgen ervoor dat deze gezondheidscrisis ook ingrijpende gevolgen heeft voor ons dagelijks leven en de economie. Onzekerheid bij werkgevers Veel werkgevers in Nederland zijn al weken in spanning, want hoelang gaat de coronacrisis nog aanhouden? En wat gaan daar de economische gevolgen van zijn? En wat betekent dat voor mijn organisatie? Werkgevers proberen zo goed mogelijk in te spelen op de veranderende omstandigheden, maar ze zijn ook grotendeels afhankelijk van de maatregelen die worden getroffen vanuit de overheid. Die heeft ook geen panklare oplossingen. Want was als we het virus nu onder controle krijgen en het later het in golven terugkomt? Wat als er een medicijn wordt gevonden voor betere behandeling? En hoelang duurt het totdat er een vaccin is? Allerlei factoren die ook invloed zullen hebben op maatregelen die worden getroffen. Hierdoor blijven werkgevers echter wel in onzekerheid. Wat wel zeker is, is dat de arbeidsmarkt zwaar wordt getroffen. Dit komt zowel door de contactbeperkende maatregelen als door de economische recessie. De contactbeperkende maatregelen zijn ook precies wat deze recessie anders maakt dan eerdere terugvallen van de economie. Bij de vorige recessie werd de arbeidsmarkt pas na verloop van tijd geraakt. Nu zijn er een hoop mensen die direct thuiszitten doordat hun organisatie stilligt. Maar het goede nieuws is dat het vangnet nu een stuk groter is. Het beleid vanuit de overheid is erop gericht om zo veel mogelijk werknemers in dienst te houden. Maar wat als de crisis lang aanhoudt? Scenario’s van het CPB Om wat meer inzicht te geven in de gevolgen van het coronavirus op de economie heeft het Centraal Planbureau (CPB) een aantal scenario’s geschetst die de economische impact in 2020 en 2021 en de voornaamste onzekerheden in kaart proberen te brengen. Er is hierin rekening gehouden met hoelang de contactmaatregelen van kracht zijn, met hoe hard de economie hierdoor geraakt wordt en zich kan aanpassen en als laatste met de effectiviteit van de steunmaatregelen in zowel binnen- als buitenland. Let hierbij wel op dat het CPB geen uitspraken doet over de waarschijnlijkheid van de scenario’s en de duur en verspreiding van de pandemie. Wanneer er meer informatie beschikbaar komt, kan er beter worden voorspeld welke scenario’s meer of minder waarschijnlijk worden. Scenario 1 In scenario 1 is er vanuit gegaan dat de contactmaatregelen drie maanden zullen duren. In dit scenario zullen werkgevers minder hard geraakt worden. Vooral de horeca, toerisme en persoonlijke dienstverlening lijden hieronder. Er zijn minder mogelijkheden om uit te gaan of te winkelen, daardoor is vooral de daling van consumptie sterk. De recessie zal voornamelijk in de eerste helft 2020 optreden, waarna het eerste economische herstel al in 2020 te zien zijn. In totaal zal het bruto binnenlands product (bbp) dalen met 1,2% en in 2021 weer stijgen met 3,5 %. Ook omdat de overheid met hun steunpakket de productiecapaciteit deels kan behouden. Mede door het steunpakket blijft ook het aantal ontslagen beperkt. Het werkloosheidscijfer stijgt namelijk van 3,4% naar 4,5% in 2021. Door het ondersteunende beleid vanuit de overheid zullen vooral het aantal gewerkte uren getroffen worden, maar zal de toename van het aantal werklozen meevallen. De toename van de staatschuld zal ook gering zijn. Deze zal stijgen van 48,8% van het bbp naar 49,9% en zelfs weer dalen in 2021 naar 48,4%. Scenario 2 In dit scenario zullen de contactmaatregelen zes maanden duren. Grote delen van de industrie zullen in dit geval ook zwaarder getroffen worden. Ook de wereldhandel zal verder wegzakken doordat de vervoer van personen internationaal wordt beperkt en het leveren van producten lastiger is. De recessie in 2020 zal een stuk heftiger zijn. Het bbp zal namelijk met 5% dalen. Dit is vergelijkbaar met de recessie in 2009. Eind 2020 zal er alweer herstel optreden en zal er in 2021 weer een stijging plaatsvinden van 3,8%, doordat werkgelegenheid, productie en investeringen grotendeels terugkeren naar hun oude niveau. In 2020 zal het aantal gewerkte uren nog sterk teruglopen, maar in 2021 herstellen. Ook zullen werkgevers met behulp van het noodfonds zoveel mogelijk werknemers proberen te behouden. Toch zal de werkloosheid stijgen, omdat tijdelijke contracten minder snel verlengd zullen worden en starters zullen meer moeite hebben met het vinden van een baan. Hierdoor zal het werkloosheidscijfer stijgen naar 5,3% in 2021. Doordat de overheid langer steun moet bieden en de belasting- en premieopbrengsten harder zullen teruglopen, zal de staatsschuld stijgen naar 55,4% van het bbp in 2020 en vervolgens verder toenemen naar 56,1% in 2021. Scenario 3 In dit scenario is er ook uitgegaan van contactmaatregelen die zes maanden van kracht zijn. Alleen in dit geval is er rekening gehouden met nog zwaardere problemen in de wereldeconomie en het financiële stelsel waardoor dit zal leiden tot een langere en diepere recessie. Naast de hierboven genoemde gevolgen zullen er problemen optreden bij de financiering van investeringen en onderlinge leveringen. En de woningmarkt zal getroffen worden. Doordat de financiële sector wordt getroffen zal het herstel ook trager gaan. In deze situatie zal het bbp in 2020 dalen met 7,7% en dit zal langzaam herstellen in 2021, met een groei van 2%. Verder zal dit scenario ook grote gevolgen hebben voor de werkloosheid. Werkgevers zullen namelijk niet langer in staat zijn om al hun personeel te behouden of nieuwe mensen aan te nemen. Het werkloosheidscijfers zal hiermee toenemen naar 8,4%. Ook de staatsschuld gaat flink toenemen, doordat de overheid veel organisaties zal moeten redden. Deze diepere recessie zal zorgen voor een staatsschuld van 60,4% van het bbp in 2020 en vervolgens toenemen naar 65,5% in 2021. Hoger dan het Maastricht-plafond van 60% bbp. Scenario 4 Dit scenario zal de grootste gevolgen hebben voor de economie. In dit scenario is er vanuit gegaan dat de contactmaatregelen twaalf maanden duren. In dit geval zal de recessie anderhalf jaar aanhouden, mede door problemen in het buitenland en de financiële sector. Instellingen in deze laatste sector moeten gered worden. Ook zal er een flinke krimp zijn in alle bestedingscomponenten. In dit geval zal het bbp met 7,3% dalen in 2020 en in 2021 zal er nog geen herstel te zien zijn. Ook dat jaar zal het bbp weer verder dalen met 2,7%. Ook de werkloosheid zal door de recessie flink oplopen naar 9,4%. Ook hier worden voornamelijk mensen met tijdelijke contracten en starters getroffen. Maar hoe langer de contactbeperkingen gelden en het aantal faillissementen toenemen, hoe moeilijker het wordt om personeel vast te houden. In dit scenario zullen er ook meer bedrijven geholpen moeten worden. De steunmaatregelen zullen de overheid 60 miljard euro kosten, waardoor de staatsschuld ook steeds verder oploopt naar 61,7% van het bbp in 2020 en 73,6% in 2021. Dit zal nog geen belemmering vormen voor de groei van de Nederlandse economie, maar er zullen ook lidstaten zijn van de EU die er op dat moment nog veel slechter voorstaan. Wat het scenario uiteindelijk gaat zijn zal de tijd moeten uitwijzen. Op dit moment is de klap hard, maar het kan daarna ook weer snel beter worden. Hoe meer informatie er beschikbaar komt, hoe beter het valt te voorspellen. Bovenstaande informatie geeft in ieder geval inzicht in wat de gevolgen zouden kunnen zijn. Mogelijk kunnen werkgevers alvast rekening houden met de gevolgen voor de lange termijn. Want hoe langer het gaat duren, hoe heftiger de maatregelen en hoe groter de gevolgen. Al is het te hopen dat de gevolgen gaan meevallen en dat werkgevers “slechts” rekening hoeven te houden met het eerste scenario. Bron: https://www.coronakrant.nl/