Veelgestelde ondernemers­vragen over corona, deel 1: de 1,5 metereconomie en maatregelen & versoepelingen- door KvK

De impact van de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus is groot voor Nederlandse ondernemers. Er is een pakket noodmaatregelen om hen te ondersteunen en zoveel mogelijk banen te behouden in deze crisisperiode. Dagelijks bellen honderden ondernemers het KVK Coronaloket met vragen over o.a. regelingen, personeelskwesties, sluitingsregels en financiering. De belangrijkste vragen en antwoorden voor ondernemers vind je in onderstaand overzicht.

De 1,5 meter economie

Wanneer is de intelligente lockdown voorbij en kan mijn bedrijf weer opstarten of opschalen?

De overheid beslist uiteindelijk of, wanneer en in welke mate bedrijven weer open kunnen of meer bewegingsvrijheid krijgen. Dat gebeurt verantwoord en stap voor stap. De keuze hangt af van de ontwikkeling van het virus en de druk op de zorg. Voorwaarde voor versoepeling is dat de beheersbaarheid van de ontwikkeling van het virus behouden blijft.

Met regelmaat wordt besloten of er maatregelen versoepeld kunnen worden. Het kan gebeuren dat een versoepeling niet doorgaat of wordt teruggedraaid. De overheid spreekt van een ‘routekaart voor versoepeling’. Met ingang van 11 mei en 1 juni zijn een aantal maatregelen versoepeld, onder meer voor respectievelijk contactberoepen en horeca.

Noodverordeningen
Uiteindelijk heeft elke Veiligheidsregio een eigen, afzonderlijke noodverordening. Tussen de 25 regio’s kan dus verschil zitten in regels en maatregelen.

Regelingen
Om deze zware periode door te komen heeft de overheid een uitgebreid regelingenpakket klaarliggen waar ondernemers gebruik van kunnen maken als ze aan de voorwaarden voldoen. In juni gaat een nieuw steunpakket in. De inhoud ervan wordt op dit moment uitgewerkt.

Hoe kunnen protocollen ervoor zorgen dat de bedrijvigheid weer kan toenemen?

We zullen ons voor een langere periode moeten instellen op een 1,5 metersamenleving. Verschillende brancheverenigingen maken protocollen die heel praktisch invulling geven aan hoe bedrijven op een voor medewerkers en klanten veilige manier met de RIVM- regels kunnen omgaan. Onder meer de groensector, de transportbranche en de bouwsector hebben al protocollen opgesteld.

Ook voor het reizen met het openbaar vervoer is een protocol gemaakt. Met dit protocol is voor vervoerders, ov-personeel, reizigers en maatschappelijke partijen duidelijk hoe en onder welke voorwaarden mensen gebruik kunnen maken van het ov.

Protocollen kun je zien als een handleiding met concrete voorstellen over hoe je een veilige overgang naar de 1,5 metereconomie binnen je branche kan faciliteren. Een protocol heeft geen juridische status.

De bedrijvigheid in jouw branche kan worden opgestart of uitgebreid. Uiteindelijk beslist de overheid of, wanneer en in welke mate bedrijven weer open mogen. Vervolgens gaan Veiligheidsregio’s in hun noodverordening over de uitvoering en invulling. In zo’n noodverordening kunnen maatregelen staan die afwijken van de landelijke richtlijnen. En tussen Veiligheidsregio’s kunnen er verschillen in de noodverordeningen zijn.

Protocollen moeten de geldende regels naar de praktijk vertalen. In de openbare ruimte, maar ook op de werkvloer. Wat mogelijk is, verschilt per branche en per noodverordening. waar je onder valt. Bij werkgeverskoepel VNO-NCW zijn noodverordeningen per Veiligheidsregio te downloaden. De inhoud ervan kan veranderen.

Bij het maken van de plannen door brancheverenigingen worden ook de werkgeverskoepels en vakbonden betrokken, de overheid heeft een adviserende rol.

De overheid stelt de volgende eisen aan de protocollen:

• Een protocol moet inhoud geven aan de RIVM-regels over hygiëne, afstand houden en bescherming.

• Een protocol moet duidelijk zijn voor alle groepen die er mee te maken hebben. Denk aan bedrijfsleiders, medewerkers, maar ook aan klanten. Visualisaties kunnen hierbij helpen.

• In een protocol moet een onderdeel ‘handhaving’ zitten om te waarborgen dat het protocol ook wordt nageleefd.

Branches geven verschillend invulling aan de plannen. In dit artikel lees je daar meer over.

Hoe kan ik mijn bedrijf voorbereiden op ‘het nieuwe normaal’?

Veel ondernemers staan te popelen om hun werkzaamheden te hervatten. De komende maanden blijven echter veel beperkende maatregelen van kracht. Hoe kun je je al voorbereiden?

Protocollen
Brancheverenigingen maken momenteel plannen die het mogelijk maken op termijn weer (gedeeltelijk) op te starten. Ze stellen hiervoor protocollen op met maatwerk op brancheniveau, en volgen hierbij de officiële regels van het RIVM. Je kunt deze plannen vertalen naar de situatie in jouw bedrijf.

**Wat kun je doen?
**Als je vanuit een bedrijfspand werkt kun je berekenen hoeveel mensen je op je vloeroppervlak mag toelaten binnen de 1,5 meterregel en wat je hiervoor nodig hebt. Bedenk hoe je alle regels duidelijk overbrengt aan personeel en klanten, door bijvoorbeeld naast tekst ook visualisaties te gebruiken. En hoe zorg je ervoor dat je personeel op een verantwoorde manier kan thuiswerken? Onderzoek mogelijkheden om digitaal te werken of werk deels te automatiseren. Zo kan de 1,5 metersamenleving startpunt zijn voor vernieuwing in je bedrijf.

**De praktijk
**Ondernemers bereiden zich voor op de 1,5 metereconomie. Want zonder zo’n plan is het opengaan en opstarten van je bedrijf ondenkbaar. Houd de informatie van je branchevereniging in de gaten voor de laatste ontwikkelingen.

Maatregelen en versoepelingen

Welke versoepelingen gelden sinds 11 mei? En wat is het idee daarachter?

Basisregel is dat iedereen navolging geeft aan de geldende RIVM-richtlijnen. Bedrijven kunnen worden gesloten als op deze locaties niets of te weinig wordt gedaan om de regels en voorschriften na te leven, of als dit dreigt te gebeuren. Het afschalen van de intelligente lockdown gebeurt stapsgewijs en alleen als dat verantwoord is. Versoepelingen kunnen teruggedraaid worden als blijkt dat als gevolg ervan de druk op de zorg of de openbare ruimte te groot wordt. Sinds 11 mei zijn de eerste versoepelingen van kracht. Vanaf juni worden meer maatregelen versoepeld.

Contactberoepen

Een groot aantal ondernemers in contactberoepen is sinds 11 mei weer aan de slag. Het betreft mensen in:

• (para)medische beroepen (diëtist, masseur, ergotherapeut, tandprotheticus, etc.)

• uiterlijke verzorging (kapper, schoonheidsspecialist, pedicure, enz.) en alternatieve geneeswijzen (acupuncturist, homeopaat, etc.)

• rij-instructeurs

Voorwaarden zijn dat waar mogelijk 1,5 meter afstand gehouden wordt, alleen op afspraak wordt gewerkt en vooraf per klant een risicoinschatting plaatsvindt. Opgestelde protocollen gelden als hulpmiddel. Naar verwachting volgen de sekswerkers vanaf 1 september.

‘Gewoon’ open

Onder meer winkels, dierentuinen, pretparken, natuurparken, (buiten) zwemgelegenheden, vakantieparken met individuele sanitaire voorzieningen en de rechtspraak mogen al sinds het begin van de intelligente lockdown ‘gewoon’ open. Voor sectoren met een regionale, bovenregionale of landelijke functie moet een plan zijn om het openbaar vervoer zo min mogelijk te belasten Bij zwembaden mogen kleedruimtes open, bezoekers moeten 1,5 meter afstand bewaren in en uit het water. Kinderen tot en met 12 jaar hoeven geen 1,5 meter afstand te houden. Zwembaden moeten extra maatregelen nemen om alle hygiënevoorschriften goed na te leven.

Markten

Markten zijn open omdat zij in sommige delen van het land behoren tot de essentiële voedselketen. Wel moeten marktmeesters ervoor zorgen dat de 1,5 meter afstand gewaarborgd is.

Vis, ijs en softdrugs

Vishandelaren en ijsverkopers mogen vis en ijs verkopen om af te halen. De consumpties mogen niet ter plekke opgegeten worden om te voorkomen dat grote groepen samenkomen. Coffeeshops mogen als afhaalloket open blijven.

Regelingen

Ook zonder dat je je zaak sluit, kun je een aanvraag doen voor de diverse regelingen. Meer informatie over de sluiting van bepaalde bedrijven vind je op Rijksoverheid.nl.

Welke versoepelingen staan voor juni en later op de planning?

Horeca

Eet- en drinkgelegenheden mogen vanaf 1 juni deels opstarten. Per juni met een openstelling tot maximaal 30 personen exclusief personeel. En vanaf 1 juli tot maximaal 100 personen exclusief personeel. Uiteraard alleen als de afstandsregels gegarandeerd zijn. Terrassen mogen ook per 1 juni open, zonder maximaal aantal personen, maar binnen de 1,5 meterregel.

Afhalen was al toegestaan. Daarbij moet je voorkomen dat mensen dicht op elkaar staan en eten mag niet ter plekke worden genuttigd. Ook mag je eten bezorgen.

Let op: controleer bij je verzekeraar hoe in je aansprakelijkheidsverzekering met bedrijven (AVB) die bezorgen wordt omgegaan.

Musea en bioscopen

Ook musea, bioscopen en culturele instellingen mogen weer publiek toelaten op reservering, met (volgens planning) een maximum van 30 personen per 1 juni en 100 personen per 1 juli (exclusief personeel). Bezoekers moeten de afstandsregels in acht (kunnen) nemen.

Campings en vakantieparken

Op 1 juli mogen ook de gemeenschappelijke wc’s en douches op campings en vakantieparken open. Ook op vakantieparken geldt dat ondernemers maatregelen moeten treffen om mensen 1,5 meter afstand te laten houden. Lukt dat niet, dan mogen gemeenten en/of de voorzitter van een veiligheidsregio deze locaties sluiten.

Fitnesscentra, sauna’s en coffeeshops

Fitnessclubs, sauna’s en wellness centra, verenigingskantines, coffeeshops, casino’s en sekswerkers moeten tot 1 september wachten tot zij weer open kunnen. Fitnesscentra kunnen mogelijk eerder open. Grote massale evenementen kunnen pas plaatsvinden als er een vaccin is.

Regelingen

Ook zonder dat je je zaak sluit, kun je een aanvraag doen voor de diverse regelingen. Meer informatie over de sluiting van bepaalde bedrijven vind je op Rijksoverheid.nl.

Wat gebeurt er als ondernemers zich niet aan de regels houden?

Gemeenten hebben meer bevoegdheden om te handhaven. Via een noodverordening kunnen ze makkelijker en sneller optreden. Burgemeesters kunnen specifieke locaties sluiten, zoals parken, stranden en campings. Er kunnen ook boetes worden opgelegd als bedrijven zich niet aan de voorgeschreven maatregelen houden. Ondernemers met een fysieke winkel dienen een stringent deurbeleid te handhaven. Stringent deurbeleid kan o.a. ingevuld worden door voordat bezoekers de winkel betreden de geldende regels mee te delen en in de winkel toe te zien op het houden van minimaal 1,5 meter afstand. De winkelier is verantwoordelijk voor de orde en veiligheid in de winkel en voor het naleven van deze gedragsregels. Van klanten wordt verwacht dat ze de gedragsregels volgen. In noodgevallen kan de winkelier een beroep doen op handhaving door de overheid, net als bij winkeldiefstal.

Wat voor deurbeleid voeren winkels?

De overheid heeft samen met werkgeversorganisaties en brancheverenigingen, richtlijnen verspreid voor alle winkels die open zijn, het Protocol Verantwoord Winkelen. Specifieke branches kunnen daarnaast een eigen protocol hanteren. Voor retailers gelden onder meer de volgende algemene bepalingen:

• Regels hangen binnen- en buiten de winkel.

• Zorg dat iedereen 1,5 meter afstand tot elkaar kan houden voor en in de winkels.

• Geef aan wat het maximum aantal klanten is, dat tegelijkertijd in de winkel mag zijn. Richtlijn is maximaal 1 klant per 10 m2 winkelvloeroppervlak. De winkelier kan dus klanten vragen te wachten of later terug te komen.

• Lever online bestellingen tot aan de voordeur, niet binnen.

• Zorg voor maximale hygiëne, vooral bij de pinterminal.

Voor ondernemers die niet kunnen waarborgen dat ze 1,5 meter afstand houden, zoals opticiens, geldt onder meer:

• Werk zoveel mogelijk op afspraak, zodat je klantcontacten kunt doseren.

• Neem een intake af met de klant, waarin je gezondheidsregels bespreekt.

In supermarkten en drogisterijen is het gebruik van een winkelwagen verplicht. Zijn de winkelwagens op? Dan mag er geen nieuwe klant meer naar binnen en moeten mensen buiten wachten. In kleinere supermarkten en drogisterijen is het gebruik van een mandje verplicht. Klanten moeten buiten wachten tot er een mandje beschikbaar is. Ook onder andere tuincentra, doe-het-zelf-zaken en woonwinkels hanteren eigen protocollen. Kijk op de website van de branchevereniging in jouw branche voor meer informatie.

Winkels passen zich aan de voorschriften aan, maar hoe blijven winkelgebieden als geheel veilig?

Retailers moeten in en voor hun winkel de veiligheidsvoorschriften naeven en handhaven. Om dat voor elkaar te krijgen zijn inmiddels meerdere protocollen opgesteld. Ook is er een handreiking van de retailsector over hoe tussen winkels een veilige situatie gewaarborgd wordt en klanten verantwoord kunnen winkelen in winkelgebieden. De handreiking moet winkelend publiek en ondernemers meer duidelijkheid geven en handhaving vergemakkelijken. Per winkelgebied moeten de gedragsregels worden aangepast aan de situatie.

In de handreiking ‘Verantwoord bezoek winkelgebieden’ staan gedragsregels voor verschillende belanghebbenden, zoals beheerders, gemeenten en bezoekers. Zo wordt bezoekers geadviseerd zoveel mogelijk rechts te blijven lopen en zo min mogelijk aan te raken. Winkeliers wordt gevraagd geen proeverijen te organiseren omdat er dan te veel mensen samenkomen. En gemeenten moeten waar kan helpen met ‘crowdmanagement’.

Ook is in de handreiking een stappenplan opgenomen om, met de gedragsregels als uitgangspunt, een passend plan te maken dat door alle betrokken partijen wordt gedeeld. Dat plan bevat bijvoorbeeld afspraken op inrichting, handhaving en communicatie.

Gaan bouwwerkzaamheden door?

Ja. Bouwend Nederland heeft na gesprekken met de overheid en met steun van vakbonden, brancheverenigingen en werkgevers- en werknemersorganisaties in de bouw een protocol opgesteld om te zorgen dat het werk in de sector niet stil komt te liggen. Met de gedragsregels uit het protocol kunnen bedrijven in de bouw veilig doorwerken. In het protocol staat onder meer:

• Ga zoveel mogelijk zelfstandig naar de bouwplaats.

• Werk in kleine vaste teams op vaste locaties.

• Houd 1,5 meter afstand, ook bij overleg en eten in een bouwkeet.

• Voor werkzaamheden in huis is het belangrijk dat bewoners zoveel mogelijk in een andere ruimte verblijven, zij en de werknemers niet verkouden of ziek zijn en dat er 1,5 meter afstand wordt gehouden.

Het Rijk en de bouw- en technieksector roepen bovendien provincies en gemeenten op door te blijven gaan met vergunningverlening zodat de orderportefeuilles gevuld blijven en het werken aan de woningbouw- en verduurzamingsopgave doorgaat.

Zijn er voorbeelden van crisisplannen voor bedrijven zodat ondernemers die niet zelf hoeven te bedenken?

Ja. VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN hebben samen een handreiking opgesteld met daarin aandachtspunten voor onder andere preventie, risicobeheersing, een bedrijfscontinuïteitsplan en arbeidsrechtelijke informatie.

Sommige ondernemers moeten verplicht sluiten, anderen zien hun omzet dalen. Mag je als ondernemer dan minder huur gaan betalen?

De retailsector heeft afspraken gemaakt met vastgoedeigenaren, banken en de overheid over de huurbetalingen. Kern van de afspraak is dat de huurbetalingen voor de maanden april, mei en juni 2020 worden opgeschort voor retailers die een omzetdaling hebben van minimaal 25% over deze periode. De minimale opschorting is 50%, maar kan oplopen tot 100% voor de zwaarder getroffen retailers en/of winkelambachtsbedrijven die volledig gesloten zijn door de coronamaatregelen. Het Steunakkoord is een bodemafspraak die ruimte biedt voor maatwerkoplossingen per retailer, per verhuurder en per locatie.

De helft van de winkeliers heeft (nog) geen afspraken kunnen maken over opschorting van de huur. Dit blijkt uit onderzoek van Detailhandel Nederland. De resultaten hiervan zijn 12 mei 2020 bekendgemaakt. Eind mei gaan de partijen opnieuw aan tafel om het vervolg op het Steunakkoord te bespreken.

Ook de brouwers en de horeca zijn in overleg over de verdeling van de lasten. Koninklijke Horeca Nederland heeft een modelbrief gemaakt voor horecaondernemers om een (tijdelijke) vrijstelling te vragen aan de verhuurder.

Huurrecht

Als op last van de overheid het gehuurde gesloten wordt of door overheidsregelingen de omzet daalt, zijn dat omstandigheden die in beginsel niet voor rekening van de verhuurder komen. Een verlaging van de huurprijs is dus niet aan de orde. Volgens het Nederlandse huurrecht kan een huurder van een kantoor- of winkelruimte en andere bedrijfsruimte enkel in geval van een ‘gebrek’ aan de gehuurde bedrijfsruimte aanspraak maken op huurkorting. Het coronavirus, inclusief alle gevolgen, voldoet niet aan de voorwaarden om als ‘gebrek’ te worden beschouwd.

Ik kan niet meer aan mijn verplichtingen voldoen. Wanneer is er sprake van overmacht?

Overeenkomsten moeten worden nagekomen, dat is de kern van ons rechtssysteem in een normale situatie. Een beroep op overmacht wordt niet snel aangenomen. De kans op een positief beroep op overmacht is heel klein.

Of er sprake is van overmacht hangt af van het contract dat je hebt opgesteld. Bij commerciële contracten is vaak een zogeheten force majeure-clausule opgenomen. Daarin is vastgelegd in welke omstandigheden sprake is van overmacht, en wat de gevolgen zijn als dit aan de orde is. In de clausule staan meestal zaken als overheidsmaatregelen, stakingen, plotselinge belemmeringen in de infrastructuur of tekorten in transport als omstandigheid. Het kan dus zijn dat onder verwijzing naar de (overheids-)maatregelen die genomen zijn om verspreiding van het virus te voorkomen een beroep kan worden gedaan op overmacht. Je kunt ook ziektes, epidemieën of quarantaines in zo’n contract opnemen.
Bij een geschil bepaalt de rechter.

Heb je geen force majeure-clausule opgenomen? Dan kijk je naar de mogelijkheden in het toepasselijk recht. Dit kan Nederlands recht zijn, of het recht van het land waar je klant is gevestigd. Het niet kunnen leveren wordt in de wet omschreven als ‘een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis’. Dit is beschreven in de artikelen 74 en verder van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Kom je je overeenkomst niet na? Dan kun je uiteindelijk schadeplichtig zijn.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op kvk.nl en is met toestemming herplaatst.

Bron: https://www.coronakrant.nl