Samen werken aan logistieke ketens die klaar zijn voor de toekomst

Het hele jaar door kiwi’s in de schappen van de supermarkt. Verse broodjes op het tankstation. De nieuwste smartphone vandaag besteld en morgen in huis. Zomaar wat zaken die we tegenwoordig heel vanzelfsprekend vinden. In de industrie zijn complete bedrijfsprocessen ingericht aan de hand van het just-in time-principe, oftewel op afroep geleverd krijgen al naar gelang de vraag. Deze ontwikkelingen zijn niet meer te stoppen. Maar ook ontwikkelingen die onmiskenbaar (negatieve) invloed hebben op de leefbaarheid op onze planeet. Neem alleen al het aantal logistieke bewegingen die noodzakelijk zijn om producten op de juiste plaats te krijgen.

“De logistieke sector is op dit moment de stille en niet te onderschatte motor achter onze welvaart. Zonder goede logistiek en betrouwbaar transport staat alles stil. Maar de vraag is hoe lang we dit als sector nog kunnen en willen doen. De wereld wordt steeds voller, de wereldwijde consumptie groter, en daarmee logistieke netwerken (wegen, water, lucht) steeds kwetsbaarder, we moeten immers meer en vaker producten vervoeren. Inherent daaraan is dat de ecologische footprint van de logistieke sector steeds groter wordt. Moeten we dit met z’n allen nog wel willen? Ik vind van niet. We moeten het anders aanpakken; en wel zo snel mogelijk.

Victor Verboeket, lector Supply Chain Innovation bij Fontys Techniek en Logistiek en leading lector van het Fontys Centre of Expertise (CoE) Supply Chains For Society, windt er geen doekjes om. Als we blijven doen wat we doen hebben we binnen afzienbare tijd een onoplosbaar probleem dat onze welvaart zal remmen en ons welzijn zal bedreigen. “Ik denk dat we heel snel van de lineaire economie waarin we producten maken, gebruiken en weggooien, naar een circulaire economie moeten waarin we grondstoffen hergebruiken en schone energie opwekken. Daar kunnen wij, nee moeten wij, vanuit de logistieke sector onze bijdrage aan leveren. Omdat we door de optimalisatie van de logistieke ketens medeverantwoordelijk zijn voor het in standhouden en uitbreiden van die lineaire economie. Online bestellen, producten just-in-time leveren, bepaalde versproducten het hele jaar door in de schappen: wij zorgen er voor dat het mogelijk is en maken daarmee de ketens steeds een stukje complexer en dus meer belastend voor onze planeet. Daarmee zijn we dus de medeveroorzaker van het probleem. Dat geeft ons als sector daarom ook een bepaalde verantwoordelijkheid om mee te denken over de transitie naar de zo noodzakelijke circulaire economie. Een economie waar transport en logistiek nog steeds een waardevolle plaats inneemt.”

We zullen de verbreding en verdieping moeten gaan zoeken in andere sectoren en bij andere disciplines. Een multidisciplinaire aanpak is noodzakelijk om de circulaire economie ook daadwerkelijk vorm te geven.

Samen werken en samenwerken
“Want dat het anders kan en moet daar is de logistieke sector ook wel van doordrongen”, benadrukt Verboeket. “Op allerlei manieren wordt er gezocht naar oplossingen om de logistieke ketens korter en groener te maken. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar elektrisch rijden en wordt er gekeken naar de beladingsgraad van schepen, vliegtuigen en vrachtwagens. We leiden mensen op om leaner en greener te werken. En steeds vaker werken logistieke dienstverleners data- en digitaal gestuurd. Dus als je er zo naar kijkt, worden ook echt wel vorderingen gemaakt. Maar tegelijkertijd weten we ook dat de inspanningen vanuit de sector onvoldoende zullen zijn om het probleem alleen te tackelen. Wij werken vanuit ons Fontys CoE primair samen met onze drie strategische partners: de branchevereniging European Logistics Centre (ELC) Limburg, het Brightlands Institute for Supply Chain Innovation (BISCI, waarin wij samenwerken met TNO en de Universiteit Maastricht) en het KennisDC Logistiek (waarin wij landelijk samenwerken met 6 andere hogescholen en TLN, evofendex en de Topsector Logistiek).

Tijdens kennissessies met deze partners blijkt telkens dat we het als sector alleen niet op kunnen gaan lossen. Dat we de verbreding en verdieping zullen moeten gaan zoeken in andere sectoren en bij andere disciplines. Een multidisciplinaire aanpak is noodzakelijk om de circulaire economie ook daadwerkelijk vorm te geven. Waarbij eigenlijk het vinden van de juiste oplossing even eenvoudig als complex is: namelijk het tot stand brengen van een gedragsverandering. We kunnen namelijk elk vanuit onze eigen expertise onze input geven, maar om echt de grote stap voorwaarts te kunnen maken, zal niet alleen iedereen ervan doordrongen moeten zijn dat verandering noodzakelijk is, maar er ook naar moeten gaan handelen. Minder consumptie en wat we consumeren vanuit het principe van cradle to cradle, met als stille kracht een zo duurzaam en efficiënt mogelijk opererende logistieke sector. Dat zou volgens mij de stip aan de horizon moeten zijn.”

Fontys Centre Of Expertise Supply Chains For Society: samenwerken aan digitale, duurzame en veerkrachtige logistieke ketens
Het CoE wilt vanuit multidisciplinaire samenwerking tussen onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven, beter presterende logistieke ketens ontwerpen. Ketens die duurzamer en veerkrachtiger zijn en die gebruikmaken van de nieuwste digitale technologie. Daarmee levert het CoE een bijdrage aan het oplossen van de huidige maatschappelijke uitdagingen, zoals de transitie naar een circulaire economie en de energietransitie.