Na tien jaar onafgebroken groei is het zover. In 2025 daalt het aantal zzp’ers in Nederland. Een trendbreuk die alles te maken heeft met strengere handhaving op schijnzelfstandigheid en een afkoelende economie. Wat betekent dit voor jou als zelfstandig ondernemer of opdrachtgever, en wat zegt dit over de toekomst van werken in Nederland?
De nieuwe cijfers komen uit het rapport Een decennium zzp dossier van HeadFirst Group, ZiPconomy en ONL voor Ondernemers. Tussen 2015 en 2024 groeide de groep zelfstandigen nog met 44 procent tot ruim 1,2 miljoen. In 2025 is dat aantal met 4,2 procent gedaald. De terugloop is vooral zichtbaar bij lager opgeleide mannen.
Wat de cijfers vertellen
Nederland telt nog steeds ruim 1,5 miljoen zelfstandigen. Driekwart daarvan werkt zonder personeel.
86 procent levert diensten. Het aandeel dat vooral producten verkoopt halveerde in tien jaar naar 14 procent.
Bijna vier op de tien werkt voor drie of minder opdrachtgevers. Dat vergroot de afhankelijkheid.
Acht op de tien zzp’ers is tevreden tot zeer tevreden met het werk. Vrijheid en autonomie blijven de belangrijkste redenen om te ondernemen.
Slechts 2,7 procent werkt als zzp’er op verzoek van een opdrachtgever.
De oorzaken achter de daling
Sinds begin 2025 is de handhaving op schijnzelfstandigheid hervat. Dat maakt opdrachtgevers voorzichtiger, vooral in bouw, ICT en zorg. Het ministerie van Sociale Zaken schat dat ongeveer 250 duizend zelfstandigen mogelijk als schijnzelfstandige kunnen worden aangemerkt.
Daar komt de afkoelende economie bij. Minder opdrachten en strengere toetsing aan arbeidsrelaties maken dat sommige zelfstandigen overstappen naar loondienst of tijdelijk stoppen.
Meer zelfstandigen, maar ook meer onzekerheid
De zelfstandige blijft stevig aanwezig op de arbeidsmarkt, maar de risico’s zijn zichtbaarder. Vooral het werken met weinig opdrachtgevers vergroot kwetsbaarheid bij wegvallende omzet of veranderende regels.
Toch blijft de stemming positief. De overgrote meerderheid zegt bewust voor ondernemerschap te kiezen. Vrijheid, zeggenschap en zelf je koers bepalen wegen zwaarder dan onzekerheid.
Verschillende groepen, verschillende dynamiek
De demografie schuift. Een derde van de zelfstandigen is inmiddels 55 plus, terwijl de instroom van jongeren ook toeneemt. De groep vergrijst en verjongt tegelijk.
Het aandeel vrouwen daalde licht, van 37,6 naar 36 procent. Tegelijk zijn vrouwen gemiddeld hoger opgeleid. 59 procent heeft een hbo of wo diploma. Mannen zijn vaker actief in technische en bedrijfseconomische richtingen. Vrouwen werken relatief vaker in zorg, onderwijs en creatieve beroepen.
Wetgeving die het speelveld verandert
De Wet VBAR en de voorgestelde Zelfstandigenwet zetten de toon in het debat over arbeidsrelaties. Veel organisaties kiezen voor meer zekerheid en huren terughoudender in. Dat werkt door in aantallen en in de manier waarop opdrachten worden ingericht.
ONL voorman Erik Ziengs noemt het zzp dossier een rommeltje, maar ziet ook kansen. Hij pleit voor duidelijke wetgeving die echte zelfstandigen een eigen plek geeft op de arbeidsmarkt. Zoals Hans Borstlap het verwoordde tijdens ArbeidsmarktPoort: de geest is uit de fles en gaat er niet meer in.
Wat kun je nu doen als zzp’er of opdrachtgever
Herbeoordeel opdrachten op rol, gezag en inbedding. Zorg dat afspraken en uitvoering op elkaar aansluiten.
Werk met duidelijke contracten, maar bouw die ook in in je dagelijkse praktijk. Denk aan resultaatafspraken, eigen gereedschap en eigen werktijden waar passend.
Spreid je risico. Als zzp’er streef je naar meer dan drie opdrachtgevers per jaar.
Investeer in professionalisering. Denk aan certificeringen, aansprakelijkheidsverzekering, tariefstrategie en een financieel buffer.
Blijf in gesprek. Niet praten over elkaar, maar met elkaar. Dat voorkomt onnodige schijn en vergroot vertrouwen.
