Column: Koningin Máxima en mijn gepoetste schoenen

2023 voelde als stroop aan de onderkant van een paar nieuwe sneakers. Het paste allemaal net niet lekker in onze vastgoedsector en het kwam al helemaal niet op gang. Topsporters zouden overigens hun schouders ophalen: ‘het is een preolympisch seizoen, zonder EK en WK, dus waar maak je je druk om’, roepen ze dan. Maar die luxe hebben wij als vastgoedondernemers niet, om te wachten op dat ene piekmoment. Die kwam er overigens wel in de vorm van een werkbezoek van Koningin Máxima. Zeer geïnteresseerd nam zij een kijkje bij project Houtwerk I en Houtwerk II op Campus Werkspoor in Utrecht van dochterondernemingen Woody Building Concepts en Janssen de Jong Projectontwikkeling én van mijn goede vriend Bob Jansen van Lingotto.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik oprecht zenuwachtig was voor haar komst in december. De dag voor het officiële werkbezoek had ik mijn leren schoenen netjes gepoetst met van die ouderwetse schoensmeer, het protocol nog eens goed doorgelezen. Het was niet de bedoeling dat ik een nieuw pak, met een nieuwe stropdas, zou aantrekken overigens. Het moest allemaal zo normaal mogelijk zijn omdat het een werkbezoek was, maar dat is het voor je eigen gevoel natuurlijk niet. Koningin Máxima is in alle opzichten speciaal. Ja, zonder twijfel was dat namens JAJO mijn moment van 2023.

Verder blijven er momenten hangen van wat zich toch wel als een heel vreemd jaar heeft gevormd. Ik ben zo ongelooflijk trots op al mijn collega’s die onder buitengewoon pittige en lastige marktomstandigheden zijn blijven geloven in onze strategie en vooruitgang. We hebben als organisatie niet de minste keuzes gemaakt. Dat begon al met onze naamswijziging in januari: Janssen de Jong Groep werd JAJO. Dat klopte trouwens direct als een bus.

We hebben het nieuwe merk stevig in de markt gezet. En eigenlijk accepteerden onze relaties en stakeholders direct onze tekst en uitleg. ‘Het past bij de vernieuwing waar jullie mee bezig zijn’, klonk het. Natuurlijk is dat zo, maar fijn als er zo op wordt gereageerd.

En toen hoopte ik stiekem dat dat preolympische jaar een startsein werd voor snelle tijden, records en voorspoed. Maar dat werd het niet. Ja, JAJO heeft mooie zwarte cijfers gedraaid. Dat is een knap resultaat! Zeker als je ziet dat beleggers de kat uit de boom keken en nog steeds kijken, met de hand stevig op de knip. Dat bouwprijzen onveranderd omhoog schieten. De rente, op de laatste weken in Q4 na, niet hebben bijgedragen aan een noemenswaardige kentering.

Dat kan ook niet zomaar. Nederland is te ingewikkeld geworden. Een van de kwalijke punten? Het verlagen van de procedurelast voor onze bouwsector is niet gehaald. De rekening daarvoor krijgen we kiezelhard gepresenteerd. De ambitie was om met elkaar een boost te geven. Elk jaar 100 duizend woningen te bouwen om in tien jaar een miljoen te kunnen toevoegen. De realiteit is precies contra: we hebben in 2023 het laagste aantal woningen ontwikkeld in de afgelopen tien jaar. Precies op het moment dat de nood het hoogste is, slaat ons land zo dood als een lauw biertje in een vet glas.

Tsja, ik kan naar geopolitieke en macro-economische argumenten zoeken, maar niet zonder ook politiek Den Haag te noemen. Kijk naar de beleidskeuzes of juist het niet maken van de keuzes. In het meest concrete geval: de middenhuur en de exorbitante druk die daarop gelegd wordt, dat is niet uit te leggen aan iemand die verstand heeft van vastgoed.

Ik leg het probleem als volgt uit: twaalf mensen hebben dorst en er staan acht glazen water op tafel. En dan roep je als regulerende overheid dat een glas water 5 euro mag kosten en verwacht je dat het probleem zichzelf oplost. Maar dat is aan alle kanten natuurlijk onzin. Ik snap de gekozen oplossing niet. Reguleren is per definitie niet de oplossing. Perspectief bieden aan mensen en marktpartijen wel. Maar perspectief is in geen velden of wegen te bekennen.

De sector is vastgelopen. Het ontbreekt aan een politieke lange termijn visie en er wordt onvoldoende geluisterd naar advies vanuit onze branche om tot een structurele landelijke oplossing te komen. In de politiek is publiek ondernemerschap voor onze sector gewenst. Daar vind ik iets van. Voor mij staat vast: ik ga actief de politiek opzoeken. Zij weten de oplossing niet, zo is wel duidelijk geworden. Zij beschikken niet over de kennis. Als wij als verantwoordelijke marktpartijen niets doen, dan komt er letterlijk niets van de grond. Dus, we moeten aan tafel komen en het woord nemen, puur om Nederland te kunnen helpen.

Het verkorten van procedures en een andere zienswijze op het categorieën-prijsbeleid waar woningbouwers mee te maken hebben, daar moeten we naartoe. En dat kan! De NEPROM heeft gesproken over uitbreidingsgebieden. Laten we er dan direct voor zorgen dat we de ontwikkeling van een woningproject van zeven tot tien jaar verkorten naar drie jaar. Dat moet kunnen, toch?

Nu ik dit zo zeg, zijn we alweer volop aan het werk in 2024. Geen tussenjaar, maar een olympisch jaar. Het moet gebeuren voor Nederland. Er komen ongetwijfeld mooie dingen aan, onder hoge druk wordt alles vloeibaar, nietwaar? Met hopelijk een nieuw kabinet en een heel dun lijntje naar de markt toe.

Voor JAJO kijken we verder uit naar expansie. Dat past bij onze strategie en kan alleen omdat we stabiel en solide zijn gebleken. Zelfs onder hoogspanning van de markt, de politiek of van een werkbezoek van onze Koningin Máxima. We gaan door met waar we zo goed mee bezig zijn. Duurzaam en circulair bouwen voor een beter Nederland.