3 juli 2020

Training & Opleiding

COLETTE CUIJPERS

LECTOR VAN HET JAAR 2020 Colette Cuijpers begon ooit met een opleiding Europees recht. Die studierichting kreeg een curve toen ze tijdens haar laatste jaar op een nieuw onderwerp stuitte: de impact van technologie op het recht. In die tijd, eind vorige eeuw, nog haast onontgonnen terrein, maar inmiddels hot topic, onderwerp van Colettes lectoraat en meer dan ooit in de spotlights nu Colette is uitgeroepen tot Lector van het Jaar 2020. Colette is nu ruim drie jaar lector van het lectoraat Recht & Digitale Technologie aan de Juridische Hogeschool Avans/Fontys. Dit combineert zij met een baan als universitair hoofddocent bij de Universiteit van Tilburg. “Via hoogleraar Corien Prins kreeg ik deze kans. Ik moest er destijds wel wat voor doen, eerst nog een master volgen en daarna vier jaar lang promoveren, maar dat had ik er graag voor over.” Recht & Digitale technologie Het doel van het lectoraat dat Colette leidt, is om onderwijs en onderzoek op het gebied van Recht & Digitale Technologie vorm te geven en toekomstige juristen klaar te stomen voor de gedigitaliseerde maatschappij. Maar andersom leert Colette ook veel van de studenten. “Zij halen met hun (afstudeer)opdrachten enorm veel kennis binnen. Moet je nagaan, in mijn afstudeeronderzoek had ik het nog over cd’s en kon ik niet bedenken wat daar ooit voor in de plaats zou komen. In de loop der jaren leer je steeds meer nadenken over aankomende technologische ontwikkelingen. Studenten leveren hier belangrijke input voor.” Ontwikkeling Met de studenten gaat Colette op zoek naar de grens waar het gemak van digitale technologie overgaat in een nadeel of risico voor mens of maatschappij. “Vooropgesteld”, begint Colette, “een technologie wordt vaak met goede bedoelingen gemaakt. Maar voordat je het weet, kan het ook voor kwade bedoelingen gebruikt worden. Onze studenten, aankomend juristen, helpen bedrijven hierover nadenken tijdens de ontwikkeling, zodat toekomstige risico’s zoveel mogelijk uitgesloten kunnen worden.” Innovatie mogelijk maken Zoveel mogelijk. Dus niet helemaal? “Risico’s kun je nooit helemaal uitsluiten en dat moet je ook niet willen. Ons doel is niet om innovatie in de weg te staan. Ons doel is om bedrijven te helpen nadenken over kwesties als: ‘Waar kan deze technologie nog meer voor gebruikt worden? Welke (im)materiële schade kan er optreden, wie is daarvoor verantwoordelijk en bij wie ligt de bewijslast?’ En vooral ook: hoe kunnen we de innovatie wél mogelijk maken, met inachtneming en vermindering van die risico’s?” Artificial intelligence Colette verwacht grote uitdagingen rondom de ontwikkelingen in artificial intelligence. “Behalve het beheersen van privacy-risico’s wordt ook aansprakelijkheid een grote uitdaging. Wie is er verantwoordelijk voor een ongeluk met een zelfrijdende auto? Wat als een hack plaatsvindt in een netwerk van verbonden apparaten? Kun je dan nog aantonen waar het misging en welke app-bouwer, internetprovider of cloud-beheerder dan verantwoordelijk is? En hoe zit het met ingewikkelde beslissystemen? Het is bij artificial intelligence haast niet meer te achterhalen hoe een beslissing tot stand gekomen is, dus hoe kun je daar nog tegen in verweer gaan en bij wie ligt dan de bewijslast?” Recht is niet de enige macht De ontwikkelingen gaan zo ontzettend snel, dat critici bang zijn dat het recht ze niet zal kunnen bijbenen. “Waar of niet waar, je mag het in ieder geval niet gelaten ondergaan. Het is belangrijk dat niet alleen de overheid reguleert, maar ook burgers en private instanties voor hun recht blijven opkomen. De overheid is immers niet de enige macht die bijstuurt. Ook sociale normen, de economie en de producten en diensten van bedrijven doen dat. Kijk maar naar de belangengroepen voor privacy-rechten, die nu de stappen van de overheid en bedrijven rondom corona-apps en -wetgeving volgen. Als zij hun grenzen te buiten gaan, stuurt de maatschappij alsnog bij.” Missie Colette kan zo nog uren, weken, maanden en jaren doorpraten over de uitdagingen in haar vakgebied. En dat doet ze ook. Ze mag dan onlangs de titel ‘Lector van het Jaar 2020’ gekregen hebben, klaar is ze nog lang niet. “Ik ben nog niet eens op de helft van mij lectoraat. Ik heb nog zoveel ambities waar te maken. Samen met de studenten draag ik graag mijn steentje bij aan verantwoorde innovatie bij bedrijven. Je merkt dat daar veel interesse in is. Het was Corien Prins die dit in de jaren negentig al voorzag. Zij is de visionair bij wie ik op deze trein mocht stappen. Haar missie zet ik graag voort.”

Gerelateerd