Partner

8 januari 2020

Training & Opleiding

‘SAMEN WERKEN AAN DUURZAME VOEDSELPRODUCTIE’

“Verduurzamen is geen extra waarde meer, iets dat mooi is om ‘erbij’ te hebben: lekker, goedkoop en nog goed voor het milieu ook. Nee, verduurzamen is nu bittere noodzaak geworden, een norm waaraan we moeten voldoen, zeker in de agrifoodsector. Het wordt steeds duidelijker dat we onze aarde al lang te zwaar belasten en uitputten. Verduurzamen vergt samenwerking, in de keten van produce****nt tot consument. Daarnaast is het van belang de resultaten goed te meten, zodat we weten welke acties het meest opleveren. Het gaat uiteindelijk om het realiseren van impact.” ELIES LEMKES-STRAVER: GLOEDVOL BETOOG VOOR DUURZAAM PRODUCEREN

Elies Lemkes-Straver – lector ‘Duurzaam produceren in de agrifoodsector’ aan HAS Hogeschool in Den Bosch – laat er geen twijfel over bestaan: duurzaam voedsel produceren moet! De groei van de wereldbevolking naar negen tot tien miljard mensen in 2050 betekent dat de voedselconsumptie met 70% zal groeien. Daar kunnen we in voorzien indien we tegelijkertijd werken aan het terugdringen van voedselverspilling, duurzamer produceren en een andere eiwitbalans in ons dieet. “De urgentie om te verduurzamen daagt ons uit en verbindt ons. Want verduurzamen doet een beroep op alle schakels in de voedselketen. Een duurzaam geproduceerd groente- of vleesproduct kan immers ‘verontduurzaamd’ worden door verwerking, verpakking of transport. Duurzaamheid doet ook een beroep op de consument. Wil die meer betalen voor duurzamer geproduceerd voedsel? Kortom, verduurzamen kun je alleen in samenhang. Het is een samenspel van producenten in de landbouw, andere sectoren, consumenten, overheden en kennisinstellingen”, aldus Elies Lemkes. En dus is vaak de vraag: wie neemt wie de maat? Die vraag was dan ook het motto van haar inaugurele rede als lector aan HAS Hogeschool, de hogeschool die opleidt voor de sector agro, food en leefomgeving. De aula van het opleidingsinstituut en kenniscentrum was afgeladen. “Geweldig dat er zoveel toehoorders waren uit heel verschillende hoeken en met heel verschillende achtergronden”, zegt Elies Lemkes na afloop. “Dat geeft wel aan dat het onderwerp in brede kring leeft.”

Verbinding

Dat komt goed van pas bij haar opdracht om via het lectoraat verbinding te leggen tussen onderwijs, beroepspraktijk en praktijkgericht onderzoek. “Ik doe dat natuurlijk niet alleen. We werken met een heel lectoraatsteam, dat bestaat uit docent-onderzoekers van verschillende opleidingen binnen de hbo bacheloropleidingen. Studenten spelen een grote rol in de projecten die we samen met het bedrijfsleven en andere kennisinstellingen uitvoeren. ” Elies Lemkes-Straver is sinds februari vorig jaar lector aan de HAS; het lectoraat wordt mede mogelijk gemaakt door ZLTO en Stichting ABAB. Daarvoor was ze o.a. algemeen directeur van de ZLTO en van de stichting Brainport en van Brainport Development, het ontwikkelingsbedrijf van de regio Eindhoven. Ze heeft dus zowel in agrosector als in de wereld van hightech en design veel ervaring en een breed netwerk. En kan zo verbindingen leggen tussen werelden die elkaar nog niet zo goed kennen. Dat doet zij ook specifiek vanuit haar positie als directeur AgriFoodInnovation gericht op het bouwen van businesscases op de cross-over High Tech-AgriFood. “Het besef groeit gelukkig dat partnerschap noodzakelijk is.”

Praktische wins met impact

“We richten ons met ons lectoraat op praktische wins met impact door te werken op vier onderzoeksthema’s: tegengaan van voedselverspilling, verduurzamen van voedselproductieprocessen, sluiten van kringlopen en meten van duurzaamheid. Dat laatste thema is overkoepelend en komt bij alle drie inhoudelijke thema’s aan bod. We willen op al die gebieden aansprekende en toepasbare kennis bieden aan bedrijven en onderwijs, waarmee impact bereikt kan worden. Op die manier werken we aan de ontwikkeling van studenten van de HAS tot de sustainability professionals van de toekomst.” Een paar concrete voorbeelden heeft ze ook. Zo kan er waarde worden gegeven aan reststromen die achterblijven op de akker of in de stal of verloren dreigen te gaan in de verwerking. “Je kunt wortelvezels die overblijven na het persen van wortelsap goed toepassen in bakkerijproducten. Ook van overblijvend groen van de prei zijn innovatieve producten ontwikkeld, zoals grillgroente en seasoning.”

Food Tech Brainport

Studenten uit verscheidene disciplines zijn betrokken bij het leveren van deze resultaten. Voor de eerste twee onderzoeksthema’s werkt de HAS samen met Food Tech Brainport in Helmond, een proeftuin voor testen, produceren en introduceren van innovatieve applicaties en producten. Na de lectoraatsrede is een samenwerkingsovereenkomst ondertekend tussen het lectoraat en Food Tech Brainport voor de ontwikkeling van een Fieldlab, een expertisecentrum ‘Sustainable foodprocessing’ voor MKB+ bedrijven. Voor de derde onderzoekslijn (sluiten van kringlopen) is er samenwerking met o.a. de provincie Brabant, ZLTO en NCM binnen het provinciale programma Brabant Bemest Beter en Agroproeftuin De Peel. Het gaat dan bijvoorbeeld om het beter benutten van meststromen, onderzoek naar lokale compostering en bodemverbetering door insectensubstraat. Meetbaar verduurzamen moet in 2022 doorklinken in alles HAS-opleidingen en de hogeschool moet dan een flinke rol hebben in kennisoverdracht naar boeren op weg naar kringlooplandbouw, zo besluit Elies Lemkes. “Op den duur moet het ertoe leiden dat we de vraag ‘wie neemt wie de maat’ niet meer hoeven te stellen, omdat duurzaam produceren voor iedere schakel het antwoord is.” Auteur: Peter blees HAS Lector Elies Lemkes - Straver

Gerelateerd