Openbaar vervoer zonder uitstoot

Hermes en VDL Groep zorgen voor een technisch wonder in Eindhoven: openbaar vervoer zonder uitstoot.

In Nederland laten overheden bedrijven het openbaar vervoer verzorgen. De leefbaarheid in de stad is daarbij erg belangrijk. In Zuidoost-Brabant koos provincie Noord-Brabant voor vervoersbedrijf Hermes samen met VDL Groep, omdat ze als enige een zero-emissie-aanbod hadden. Een ervaren vervoerder en een internationaal industrieel familiebedrijf: dat bleek een gouden combinatie om Eindhoven schonere lucht te bezorgen. Op 11 december 2016 reden de eerste innovatieve elektrische bussen door Eindhoven. Sindsdien staat de VDL Citea SLFAe, een 18 meterbus, volop in de internationale schijnwerpers. Wekelijks komen overheden en bedrijven langs in het living lab van Hermes en VDL om zich dit over zero-emissieproject te verwonderen.

Schone lucht en stilte

Toekomstbestendige en duurzame mobiliteit voor mens, maatschappij en milieu is de missie van Transdev, waar Hermes onderdeel van uitmaakt. “Samen met VDL durfden we het aan om met 43 elektrische bussen tegelijk een nieuwe dienstregeling te gaan rijden” vertelt Juul van Hout, trotse directeur van Hermes. “Innovatie en comfort gaan hand in hand. De bussen zijn niet alleen schoon en stil: hun uitstraling is metro-achtig en de uitrusting is van touringcarkwaliteit. Reizigers en buschauffeurs zijn enthousiast en het positieve effect op CO2-, NOx- en PM-uitstoot is groot.” Hoewel er natuurlijk kleine aanloopproblemen waren, bleken die door de samenwerking tussen chauffeurs en monteurs beheersbaar. “Met aanpassingen en doorontwikkeling reden we vanaf het begin op schema.”

Uitdagingen genoeg

De grootste uitdaging was de laadinfrastructuur. Er was een nieuw 10.000 MegaVoltAmpère (MVA)- netwerk nodig om de accu’s van de bussen te kunnen laden. Van 10 MVA naar 400 volt omvormen was de volgende stap. En dat alles ingepast op eigen terrein en in bestaande gebouwen! Van Hout: “Er was wereldwijd nog geen enkele ervaring hiermee. Hoe ver zouden de bussen kunnen rijden? Een elektrische bus mag nooit op de weg stilvallen, want hij is niet te verslepen. Samen met VDL en Heliox hebben we alle noodzakelijke aanpassingen gerealiseerd.”

Chauffeurs

Het succes van het elektrische busvervoer is voor een groot deel te danken aan de chauffeurs, vertelt Juul van Hout. “Ze waren gewend om op diesel te rijden, dus moesten ze eerst leren om op elektrisch over te stappen. Dat rijdt heel anders. Ze vinden het nu een sport om zoveel mogelijk capaciteit over te houden, aan het einde van de rit.” En de chauffeurs leverden nóg een inspanning, aldus de trotse directeur. “Eindhoven telt veel internationale studenten, zakenmensen en toeristen. Als extra service leerden de chauffeurs daarom allemaal Engels. Studenten van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) hielpen hen daarbij.”

Pionieren

De software die beschikbaar was om een dienstregeling en roosters te bouwen, paste alleen bij dieselbussen. VDL en Hermes ontwikkelden daarom zelf nieuwe software. De bus kan 3 uur rijden en moet dan weer laden, zonder dat de passagiers hier iets van merken. Hiervoor is een vernuftig aflosrooster gebouwd. De zero-emissiemanager van Hermes ontwikkelde een app waarmee alle bussen op afstand goed te volgen zijn. De bus heeft dus een dashboard on board én op afstand. Van Hout: “Alles wordt in huis en in eigen beheer ontwikkeld; dat pionieren maakt het voor iedereen extra bijzonder en uitdagend.”

Draadloos laden

Het laden gebeurt draadloos op eigen terrein met pantografen op het dak van de bus. Met 20 snelladers voor overdag, 22 langzaamladers voor de nacht en 2 mobiele laders voor de werkplaats. Door de afwisseling tussen snel en langzaam laden blijven de accu’s optimaal. Met 43 bussen lukt het om 7 hoogwaardige openbaarvervoerlijnen te bedienen met een frequentie van 8 tot 14 keer per uur. Uiteindelijk gaan er 203 elektrische bussen rijden.

Veiligheid

Eindhoven is een heel druk busstation (het derde van Nederland). Ook de haltes zijn druk, weet iedereen die wel eens bij Eindhoven Airport of de High Tech Campus in- of uitgestapt is. De bussen zijn zo stil, dat je ze niet hoort. Gevaarlijk? “Juist daarom heeft de bus een trambel die voetgangers en fietsers kan waarschuwen”, stelt Van Hout gerust.

Van bus naar legende

De investeringen? Die verdienen zich eerder terug dan verwacht. Van Hout. “Het energieverbruik is veel lager dan bij diesel en de bussen slijten minder snel.” Voor de vervoerder én de stad is de introductie van de elektrische bus in Eindhoven een prachtig project, met een mooie samenwerking op technisch gebied en vooral een stil en schoon resultaat op straat. Dit komt de leefbaarheid van Eindhoven zeer ten goede. De gedrevenheid van iedereen die hier een succes van maakte, doet Van Hout zichtbaar goed en maakt trots. Deze trots is terug te zien in de chauffeur op de bus en het gebruik door de reiziger. De bus is namelijk zo mooi, dat iedereen er zuinig op is. Wie wil er nu niet in dit iconische model (mee)rijden? De passagiers laten hun waardering ook nog blijken door meer te reizen en hun reiservaring volop te delen op social media. De VDL Citea als moderne, Eindhovense legende.

De eBus: feiten en weetjes

• Snelladen in 0,5 uur

• Langzaam laden in 4,5 uur

• Bereik 75 km/3 uur

• 100% elektrisch gelede bus

• 180 kWh-batterijen (9)

• Bus Rapid Transit-look iconisch

• 41 zitplaatsen

• 5 flexibele zitplaatsen

• 4 uitgangen, 2 balkons

• 140 passagiers max.

• Volledig airconditioned

• Led-interieurverlichting en (dag)verlichting

• USB, WiFi en pick-updevice voor ov-producten op buitenzijde raam