Lokale lasten Steenbergen scoren gemiddeld ten opzichte van de regio

Bij de behandeling van de begroting 2019 heeft de gemeenteraad gevraagd om een vergelijkend onderzoek naar de hoogte van de gemeentelijke lasten voor inwoners ten opzichte van de regio. Het onderzoek is inmiddels afgerond. De conclusie is dat Steenbergen gemiddeld scoort ten opzichte van 13 andere gemeenten in West Brabant waarmee de vergelijking is gemaakt. Voor de OZB betalen inwoners van Steenbergen gemiddeld, voor rioolheffing minder en voor afvalstoffenheffing meer dan gemiddeld. Bij het onderzoek heeft de gemeente gebruik gemaakt van de lokalelastenmeter.nl. Met deze lastenmeter, die al wordt gebruikt in meer dan 60 gemeenten, kunnen inwoners en bedrijven de lasten vergelijken en kunnen raadsleden scenario’s doorrekenen.

Rode draden

De gemeente Steenbergen heeft voor het onderzoek veel data verzameld en geanalyseerd. Als eerste viel op dat er enorm veel variabelen zijn bij het bepalen van de hoogte van de heffingen. Gemeenten maken ieder eigen keuzes en daarin zijn heel wat varianten mogelijk. Bijvoorbeeld hoe de heffing wordt bepaald en hoe de gemeente de kosten toerekent.  Daardoor is het moeilijk om een goede vergelijking te maken. Koos Krook, portefeuillehouder financiën: “Het is geen zuivere wiskunde met al deze varianten die gemeenten hanteren. Maar met het onderzoek kan wel een aantal rode draden worden getrokken”.

Historie

Zo is het prijskaartje voor de inwoners voor het totaalpakket (OZB, afvalstoffen- en rioolheffing)  gemiddeld gezien de laatste 10 jaar niet meer gestegen dan de inflatie. De afvalstoffenheffing is de laatste 10 jaar met nog geen 1% per jaar gestegen. Dat vergelijk is op basis van gemiddelden. Individuele situaties kunnen anders uitpakken, zo bleek na de wijziging van tarieven met ingang van 2019. Een groot aantal huishoudens werd begin dit jaar geconfronteerd met een stijging of daling in het tarief. Dat is het gevolg van de keuze die is gemaakt om de lasten voortaan te verdelen over een- en meerpersoonshuishoudens en daar kunnen we nu niet omheen, aldus Krook.

Regionale vergelijking

Opvallend is dat Steenbergen bij de rioolheffing vrijwel de goedkoopte gemeente is. Bij de afvalstoffenheffing is Steenbergen het duurst. Daar is een belangrijke reden voor. Steenbergen heeft een hoog voorzieningenniveau, vrijwel alle afvalstromen kunnen onbeperkt worden aangeboden. Op de milieustraat kan iedere inwoner onbeperkt grof afval aanbieden (met uitzondering van puin). In de meeste gemeenten in de regio wordt het aanbieden van verschillende afvalstromen zoals restafval, extra belast. Het gedrag is in deze gemeenten bepalend voor de uiteindelijke rekening die de inwoner op de deurmat krijgt.

Het is de rioolheffing die ervoor zorgt dat Steenbergen in de middenmoot scoort voor de gemeentelijke lasten. Krook: “Steenbergen zit erg laag met de rioolheffing, maar het gemeentelijk rioleringsplan is verouderd en wordt op dit moment voorzien van een update. Er staan nieuwe, dure investeringen in de planning om aan onze wettelijke plichten te voldoen. En daaraan hangt een prijskaartje. Het tarief zal daarom sowieso omhoog moeten”.

Afval scheiden loont

In het onderzoek is ook gekeken naar het gedrag van inwoners. Daaruit blijkt dat minder milieubewuste gezinnen in de andere gemeenten over het algemeen duurder uit zijn dan in Steenbergen. Gezinnen die milieubewust omgaan zijn in deze gemeenten juist goedkoper uit dan in Steenbergen. Krook: “het stimuleren van juist scheidingsgedrag lijkt dus een positieve invloed te hebben op de hoeveelheid afval die verwerkt dient te worden en dus op de prijs die betaald moet worden. Kortom: afval scheiden helpt!”

Kostenniveau

Afsluitend is in het onderzoek gekeken naar de kosten die Steenbergen maakt voor afval en riolering samen. Een vergelijking met 15 referentiegemeenten in Nederland wijst uit dat Steenbergen niet meer of minder kosten maakt dan andere gemeenten. Wel is ook hier zichtbaar dat Steenbergen meer kosten maakt voor afval en minder voor riolering. Krook: “dat heeft te maken met de manier waarop gemeenten de kosten toerekenen aan deze taken. Zo rekent Steenbergen meer personeelskosten toe aan afval en juist minder voor riolering. Maar voor beide taken komt dat uit op hetzelfde niveau”. Opvallend is dat veel gemeenten voor afval nog bijpassen vanuit reserves, maar dat deze reserves de komende jaren uitgeput raken. Krook: dat is logisch, want ook deze gemeenten worden geconfronteerd met hogere kosten voor inzameling, transport, verwerking en afvalbelasting”

Hoe verder?

Met de resultaten van het onderzoek is het de bedoeling dat de raad zich gaat buigen over de vraag hoe de lasten in Steenbergen op een rechtvaardige manier kunnen worden verdeeld.